علت ریزش گل و میوه درختان

علت ریزش گل و میوه درختان

یکی از مهمترین چالش‌های اصلی در باغداری و کشاورزی ریزش شدید گل و میوه می‌باشد که باعث کاهش شدید کمیت محصول می‌گردد. برای تمامی کشاورزان بسیار مهم است که علت ریزش گل و میوه درختان را متوجه شده و راهکارهای اساسی برای حل این مشکل پیدا کنند.

به جرات می‌توان گفت یکی از خسارت‌های بزرگی که باغ‌داران گرامی متحمل می‌شوند، بحث ریزش گل و میوه می باشد. در حالی که بسیاری از عزیزان بیشتر تمرکز خود را روی کنترل آفات و بیماری‌ها گذاشته اند، شاید خسارتی که از بابت ریزش گل و میوه می بینند، بسیار بیشتر از آفات و بیماری‌ها می باشد.

برای آشنایی با علت ریزش گل و میوه درختان می‌توانید فیلم زیر را مشاهده نمایید:

در این مقاله سعی شده است علت ریزش گل و میوه درختان را خدمت دوستان ارائه دهیم. همچنین با مطرح کردن راهکارهای علمی و کاربردی کمک کنیم که کشاورز محصول بیشتری برداشت نموده و کیفیت میوه را نیز افزایش دهیم.

انواع ریزش در درختان

در کل 3 نوع ریزش در درختان میوه داریم که در ادامه به آن ها اشاره کرده ایم:

• ریزش گل
• ریزش میوه‌چه
• ریزش میوه‌های بزرگ 3-2 هفته قبل از برداشت

ریزش گل

این نوع ریزش اهمیت چندانی ندارد؛ چرا که در درجه اول درخت بسته به توان خودش خود تنظیمی انجام داده می دهد. بنابراین تعداد گلی را که می‌تواند به میوه تبدیل کند نگه می‌دارد.

در درجه دوم تعداد گل‌های یک درخت معمولا خیلی زیاد است. مثلا یکصد هزار تا ده هزار گل در یک درخت پدید می‌آید. مسلما قرار نیست همه این گل‌ها تبدیل به میوه شوند و اگر حدود 5-3 درصد آن‌ها به میوه تبدیل شود عدد قابل قبولی است.

ریزش میوه‌چه

این نوع ریزش تا حدی طبیعی می باشد. در حالتی که باغات خوب تغذیه نشوند و درخت ضعیف باشد برای اینکه بتواند میوه بدهد برخی میوه‌چه‌ها را می‌ریزد.

همچنین برخی میوه‌ها که در زمان گل خوب تلقیح نشده اند، جنین آن‌ها خوب به وجود نیامده یا در همان اوایل جنین به وجود آمده ولی سقط شده و ریزش می‌کنند.

ریزش میوه های بزرگ

این نوع ریزش بسیار خسارت‌زا بوده و اهمیت بالایی دارد. در این مرحله میوه های درشت نزدیک موعد برداشت ریزش می‌کنند. در این مرحله علت ریزش گرده‌افشانی نامناسب نیست.

سه دلیل عمده برای ریزش میوه های بزرگ:

• شرایط محیطی
• آفات و بیماری ها
• تغذیه

راهکارهای کاهش ریزش میوه‌های درشت قبل از برداشت

برای جلوگیری از ریزش میوه های درشت چند روز قبل از برداشت می‌توان از راهکار زیر استفاده نمود.

عناصر مهم جهت جلوگیری از ریزش

سه عنصر مهم در این مرحله به کاهش ریزش کمک می‌کنند:

• کلسیم
• بور
• روی

در یک تحقیق از 100 میوه مثلا 18-17 عدد ریزش داشتند و با پاشیدن این سه عنصر با هم به جای 18- 17 عدد حدود 6 عدد ریزش داشتیم یعنی ریزش یک سوم کاهش داشت.

نکته جالب 

وقتی این عناصر را به صورت تک تک استفاده کردند مشاهده کردند که عنصر بور بیشترین تاثیر را در کاهش ریزش داشت، یعنی در حالت 3 عنصری تعداد ریزش به 6 عدد کاهش یافت و در حالت تک عنصری بور این تعداد به 8 عدد رسید.

مصرف بور از بهار که میوه‌ها اندازه‌ی فندوق بودند

با 3 بار تکرار تا زمان رسیدگی محصول با اسید بوریک به همراه آب آبیاری باعث بهبود ساختار میوه، قند میوه و کاهش ریزش میوه می گردد.

شایان ذکر است این توصیه ها عمومی و کلی بوده، لذا در هر منطقه و محصول بسته به آزمایش خاک، آزمایش آب و آزمایش برگ این موارد قابل تغییر هستند چه بسا در مناطقی به دلایل مختلف مثل مناطق آب و خاک شور بیش بود عنصر بور مشاهده شده و نیازی به استفاده از اسید بوریک در این حد نمی باشد.

علت ریزش گل و میوه درختان

از علت ریزش گل و میوه درختان می توان به دلایل زیر اشاره کرد. این موارد در واقع عوامل پایین بودن تولید در درختان میوه نیز می باشند:

1- گرده افشانی

گرده افشانی؛ مقدمه عمل لقاح و تولید میوه در درختان است. اگر در یک رقم دانه گرده از پرچم‌های همان درخت یا درختی از همان رقم، باعث بارور شدن مادگی شود رقم را خود بارور در غیر این صورت یعنی حالتی که مادگی توسط دانه گرده یک رقم دیگر تلقیح شود رقم را دگر بارور می‌گویند.

در این حالت اگر کل سطح باغ از واریته یا رقم کشت شده باشد امکان بدست آوردن محصول مناسب امکان پذیر نمی باشد.

عدم تلقیح مناسب یکی از عوامل کاهش تولید در باغات میوه در ایران است که بسیاری از باغداران با آن آشنا نمی‌باشند.

رقم یا واریته ای که دانه‌های گرده مناسب برای تلقیح رقم مورد نظر ما باشد را ارقام گرده زا یا pollenizer  گویند.

گرده افشانی در درخت سیب:

انواع سیب خود نابارورند و باید با انواع دیگر کاشته شوند تا محصول خوبی به دست آید.

معمولا موقع کشت نهال بین هر سه دریف درخت از یک نوع، یک دریف از نوع دیگر می‌کارند بعضی از متخصصین باغبانی را عقیده بر این است که اگر 3 یا 4 رقم مختلف به‌این‌نحو در هم کاشته شوند بهتر است.

چرا که بعضی از ارقام سیب ممکن است دانه های گرده عقیمی داشته باشند و یا اینکه دو رقم کاشته شده هم زمان به گل ننشینند در این صورت کاشت این ارقام موثر واقع نخواهد شد.

گرده افشانی درختان گلابی:

اغلب رقم‌های گلابی خود بارور نیستند، البته میوه می دهند ولی از نظر تجارتی ارزشی ندارند. برخی از ارقام خود بارورند ولی حتی این واریته ها هم اگر با نوع دیگر کاشته شوند میزان محصول آنها افزایش قابل توجهی پیدا می کند بنابراین گلابی باید مخلوط کشت شود.

گرده افشانی هلو و زردآلو:

اکثر واریته‌های هلو و زردالو خود بارورند و اگر در یک باغ یک دست کاشت شوند می توانند محصول خوبی بدهند.

گرده افشانی در گیلاس:

تمام واریته‌های گیلاس خود نابارورند و احتیاج به واریته دیگری برای محصول‌دهی دارند و آلبالو بر عکس خودبارور است و بارورکننده‌ی خوبی برای گیلاس‌های دیررس است.

زیرا آلبالو بعد از انوع گیلاس زودرس به گل می نشیند. بنابراین درختان گیلاس دیررس را می توان با درختان آلبالو مخلوط کاشت .

گرده افشانی آلو:

بعضی از واریته های آلو خود نابارورند و برخی خود بارورند مثلا آلوی قطره طلا یک واریته ژاپنی است که باید همراه با واریته های دیگر برای باروری کاشته شود، بنابراین بهتر است این درخت را نیز مخلوط کشت گردد.

گرده افشانی بادام و گردو:

اکثر رقم‌های گردو خود بارور و اکثر رقم‌های بادام دگر بارور می‌باشند. لذا در کاشت باغات بادام استفاده از چند رقم ضروری است.

2- ژنتیکی:

مثلا یک رقم به صورت ذاتی گل زیادی می‌دهد و تعداد زیادی هم می‌ریزد مثل درختان سیب قرمز لبنانی در مقایسه با زرد لبنانی. زیرا این رقم در هر 3 مرحله یاد شده بیشترین میزان ریزش را دارد.

3- ریزش برای حفظ تعادل:

درخت بسته به انرژی و مواد غذایی که در اختیار دارد تعدادی گل یا میوه چه را حذف می‌کند.

4- ریزش تغذیه ای

که در دو حالت ایجاد می شود:

الف- یکی تغذیه درخت هست که آن را جذب کرده و به شاخ و برگ و میوه می رساند (تقویت درخت)

ب- تامین عناصر مورد نیاز در زمان تلقیح (روی، بور و ازت). یعنی زمانی که دانه گرده به مادگی می رسد وجود این عناصر برای تبدیل گل به میوه ضروری است.

5- آفت و بیماری ها:

آفاتی مانند کرم سیب، کرم به، زنبور مغز خوار بادام باعث ریزش میوه می گردند.

6- عوامل محیطی:

شرایط محیطی مثل بادهای شدید در زمان گرده‌افشانی، بارندگی در زمان گرده‌افشانی، ناسازگاری گرده‌ها و یا هر عامل محیطی که در زمان لقاح و تشکیل میوه مشکل ایجاد می کند.

دفتر شرکت فارسا: ۳۳۳۰۳۲۶۶-۰۲۳

 کارشناس تغذیه: ۰۹۱۹۱۳۲۵۱۹۳

    با سپاس

محمدرضا اخلاقی – گیاهپزشگ