سیلیس کشاورزی چیست؟ اهمیت سیلیکات پتاسیم در کشاورزی

سیلیس کشاورزی چیست؟ اهمیت سیلیس و سیلیکات پتاسیم در کشاورزی امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست. چرا که این عنصر به عنوان یک کود مفید اثرات شگرفی بر افزایش مقاومت گیاهان دارد و در سبد کودی کشاورزان باید مورد توجه قرار بگیرد.

سیلیس به عنوان یک عنصر بسیار مهم و مفید در کشاورزی

عنصر سیلیسیوم با علامت اختصاری (Si)

ازجمله عناصر میکرو و کم مصرف دربین سایر عناصر محسوب می‌شود که کاربرد آن دارای خواص و مزایای فراوانی برای گیاهان می‌باشد.

سیلیس دومین عنصر از نظر فراوانی در خاک هست.

اگر چه بیشتر خاک ها غنی از سیلیس بوده‌اند، اما گذر زمان و کشت‌های مکرر باعث کاهش میزان قابل جذب این عنصر در خاک گشته است. بنابراین مصرف کودهای حاوی سیلیس تکمیلی نیاز می‌باشد.

برای درک بهتر مسئله و اهمیت سیلیس در کشاورزی

یک مثال ساده کمک زیادی می‌کند. یک هکتار برنج با میزان عملکرد 5 تن دانه در هکتار در یک‌سال بین 230 تا 470 کیلوگرم سیلیس از خاک جذب می‌کند.

اهمیت سیلیس در برنج

سیلیس کشاورزی چیست؟ اهمیت سیلیکات پتاسیم در کشاورزی

این عنصر جزء عناصر مفید برای گیاهان است.

سیلیسیوم باعث ایجاد مقاومت به تنش های زنده و غیر زنده می‌شود. امروزه استفاده از سیلیکات در خاک کشاورزی در ژاپن و کره رایج شده است، میزان مصرف سالیانه این ماده در این دو کشور به ترتیب معادل 1 میلیون تن و 400 هزار تن می‌باشد.

استفاده از سیلیکات پتاسیم در محصولات مختلف، می‌تواند به میزان زیادی باعث تقویت آن‌ها شده و گیاه را نسبت به آفات و بیماری‌ها مقاوم کند.

عنصر سیلیس با ایجاد یک لایه کوتیکولی روی برگ و ساقه و همچنین رسوب کردن در فضای بین سلولی باعث افزایش مقاومت و تحمل گیاه به آفات می‌گردد.

برای درک بهتر این مطلب

فرض کنید قرار است روی یک دیوار خط بکشید اگر جنس دیوار از گچ (نرم) باشد به راحتی خراش ایجاد می‌شود و خسارت وارد می‌شود.

اما اگر جنس این دیوار از سنگ باشد (سخت و ضخیم) نمی‌توانید به راحتی خراشی ایجاد کنید. سیلیس کشاورزی با تقویت دیواره سلولی و لایه کوتیکولی همچین اثری در افزایش مقاومت ایجاد می‌کند.

سیلیس با تقویت دیواره سلولی و لایه کوتیکولی باعث افزایش مقاومت گیاه می‌گردد.

سیلیس و ایجاد لایه ضخیم در سطح گیاه

سیلیس چیست؟ اهمیت سیلیکات پتاسیم در کشاورزی

افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی

سیلیس با کنترل تبخیر و تعرق در گیاه، و افزایش ضخامت دیواره سلولی باعث افزایش مقاومت گیاه به تنش‌های محیطی مثل گرما، خشکی، آفتاب سوختگی، ترک خوردگی و کم آبی می‌شود.

برای تامین سیلیس در برگ‌ها می‌توانید از سیلیکات پتاسیم به صورت محلولپاشی استفاده کنید.

افزایش مقاومت به بیماری‌ها

سیلیسیم با تقویت دیواره سلولی و افزایش ضخامت کوتیکول، مانع نفوذ هیف قارچ و توسعه آن شده، بنابراین باعث افزایش مقاومت و تحمل گیاه به بیماری‌های قارچی می‌گردد.

اهمیت سیلیس در پیشگیری از بیماری‌های قارچی

افزایش مقاومت به آفات

بسیاری از آفات دارای قطعات دهانی زننده- مکنده مثل زنجره‌ها، پسیل‌ها، شته‌ها، کنه‌ها، تریپس‌ها و … با قراردادن خرطوم خود در فضای بین سلولی از شیره گیاهی تغذیه می‌کنند.

استفاده از کودهای حاوی سیلیس با تقویت دیواره سلولی و رسوب در فضای سلولی مانع خوبی برای تغذیه این دسته حشرات مانند کرم ساقه خوار برنج می‌باشد.

همچنین بسیاری از لارو حشرات با داشتن قطعات دهانی جونده از برگ و ساقه و چوب گیاهان تغذیه می‌کنند که در این دسته برگ‌خوارها، پوست‌خوارها و چوب‌خوارها قرار می‌گیرند.

خوش‌بختانه مصرف درست و به موقع سیلیس با تقویت دیواره سلولی برگ، ساقه و چوب و همچنین افزایش غلظت شیره گیاهی سد محکمی در برابر این دسته از آفات است.

افزایش فتوسنتز و کاهش ورس با سیلیکات پتاسیم

سیلیس با افزایش استحکام ساقه، ایجاد حالت عمودی در قرارگیری برگ‌ها و همچنین افزایش قابل توجه سطح برگ‌ها سبب می‌شود راندمان جذب نور توسط گیاه بالا رفته، باعث افزایش میزان فتوسنتز گشته و همچنین امکان کاشت با تراکم بیشتر را فراهم می‌کند.

از سویی دیگر سیلیس با افزایش استحکام دیواره سلولی و بهبود ایستادگی و عمودتر شدن ساقه گیاهان بر خلاف عنصر ازت باعث افزایش مقاومت گیاهان زراعی به ورس و خوابیدگی می‌شود.

اهمیت سیلیس در افزایش تعادل بین مواد غذایی و کاهش مسمومیت گیاه

سیلیس کشاورزی باعث افزایش مقاومت گیاهان به مسمومیت عناصری مثل آلومینیوم، آهن و منگنز به خصوص در خاک‌های شمالی کشور می‌گردد.

وجود سیلیسیم در محلول های غذایی جذب و انتقال عناصر غذایی ماکرو و میکرو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تغذیه با کودهای سیلیس‌دار، جذب عنصر روی را در شرایط کمبود آن درخاک (به ویژه اگر بیش بود فسفر در خاک وجود داشته باشد). افزایش می‌دهد.

یکی از مهم ترین مزایای استفاده از کودهای مایع سیلیس‌دار، کاهش آبشویی کودهای نیتروژنه و افزایش کارآیی استفاده از آن توسط گیاه می‌باشد.

سیلیسیم سبب افزایش قابلیت استفاده از فسفر و کاهش قابلیت استفاده بیش از حد از نیتروژن برای گیاه می‌شود و همچنین سیلیسیم تجمع سمی فسفر را درون سلول‌های گیاهی کاهش داده و از بروز کمبود‌های عنصر روی ناشی از زیادی فسفر جلوگیری می‌کند.

کاهش استرس نمک و شوری در گیاهان

یکی از نقش‌های خیلی مهم استفاده از کودهای حاوی سیلیس، کاهش خسارت ناشی از تجمع نمک و شوری خاک می‌باشد. گزارشات علمی نشان داده است که تغذیه با کودهای حاوی سیلیس، جذب سدیم در برنج، گندم و جو کاهش می‌یابد. و به این طریق به افزایش عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی کمک شایانی می‌کند.

اثر سیلیس در افزایش جذب عنصر بور و ماندگاری بیشتر محصولات کشاورزی

سیلیسیم با کمک به افزایش جذب عنصر بور سبب افزایش ماندگاری میوه، افزایش عیار، قند و بریکس میوه می‌گردد. یکی از عارضه‌های مهم در چغندرقند بیماری قلب سیاه یا پوسیدگی ریشه چغندر می‌باشد که علت اصلی آن عدم جذب بور در گیاه چغندرقند می‌باشد.

استفاده صحیح و به موقع از سیلیس ضمن بالا بردن افزایش جذب بور در چغندرقند با افزایش مقاومت گیاه به بیماری‌ها تاثیر شگرفی بر کاهش بیماری قلب سیاه چغندرقند دارد.

کاهش آلودگی محیط زیست و سمیت گیاه با استفاده از سیلیس کشاورزی

کاربرد سیلیس در محصولات کشاورزی چون هیچ پسماندی در محصول قابل مصرف و محیط زیست برجای نمی‌گذارد به عنوان یک عنصر مفید و تاثیرگذار در برنامه مدیریت تلفیقی آفات و بیماری‌های گیاهی به حساب می‌آید. به گونه ای که این ماده غذایی برخلاف بسیاری از سموم فاقد دوره کارنس بوده و بدون نگرانی از باقی‌مانده سم می‌توان محصولات کشاورزی را روانه بازار یا مصرف نمود.

اهمیت سیلیس در کاهش آلودگی محیط زیست و سمیت گیاه

افزایش ماندگاری و انبارداری محصولات کشاورزی

استفاده به‌موقع از سیلیس در سبزی‌جات برگی مثل شاهی، ریحان و تره به دلیل افزایش سطح برگ و ضخامت برگ، علاوه بر افزایش مقاومت این گیاهان به آفات، بیماری‌ها سبب گشت ماندگاری این محصولات بیشتر شده و دیرتر پلاسیده و فاسد شوند.

چه نوع کودهایی برای تامین سیلیس کارایی دارند؟

کودهای حاوی سیلیس در بازار عموما به صورت مایع و با فرمول سیلیکات پتاسیم می‌باشند که ضمن تامین سیلیس با دارا بودن پتاس اثر سینرژیستی عالی ایجاد کرده و باعث افزایش مقاومت، ماندگاری، کمیت و کیفیت محصول می‌گردد.

پس با استفاده از سیلیکات پتاسیم به صورت محلولپاشی در طول فصل می‌توانید تا حدی نیاز گیاه خود به سیلیس را برطرف کنید. در مورد زمان مصرف سیلیکات پتاسیم بسته به نوع گیاه خود با کارشناس خبره مشورت نمایید.

زمان مصرف کودهای حاوی سیلیس

کودهای سیلیکات پتاسیم از زمان 8 برگی گیاه تا زمان برداشت به فاصله هر 20 روز قابلیت مصرف به صورت کودآبیاری و محلول‌پاشی دارند. در حالت کودآبیاری هر مرتبه بین 8 تا 10 لیتر در هکتار و محلول‌پاشی هر بار 3 لیتر در هزار لیتر آب توصیه می‌گردد.

نحوه مصرف کودهای حاوی سیلیس در کشاورزی

از آن‌جا که کودهای حاوی سیلیس دارای غلظت بالایی می‌باشند، ابتدا باید در یک ظرف کوچک با آب رقیق شده و به خوبی هم زده شوند و سپس به تانک سمپاشی اضافه گردند.

نکته مهم در مصرف این کودها رعایت نسبت 1 به 300 می‌باشد یعنی به ازای هر یک لیتر سیلیکات پتاسیم حداقل 300 لیتر آب باید مصرف شود تا سیلیس به خوبی رقیق شده و اثر لازم را بگذارد.

اختلاط کودهای حاوی سیلیس

کودهای سیلیکات پتاسیم امکان اختلاط با سایر سموم و کودها را ندارند و تا حد امکان از اختلاط آن‌ها خودداری نمایید. همچنین سیلیکات پتاسیم با عنصر کلسیم رقابت دارد و از مصرف آن در زمان نیاز زیاد گیاه به کلسیم مثل زمان ارزنی‌شدن تا عدسی شدن پسته به جد خودداری نمایید.

ممنون که تا پایان این مقاله با ما همراه بودید لطفا نظرات ارزشمند و تجربیات مفید خودتان را در قسمت نظرات بنویسید تا ما و سایر دوستان از دانسته‌های گران‌بهای شما بهره مند شویم.

دفتر شرکت فارسا: 33303266-023

 کارشناس تغذیه: 09191325193

با سپاس

محمدرضا اخلاقی- گیاهپزشک