آفت شپشک واوی پسته

یکی از آفات مهم پسته، آفت شپشک واوی پسته است. این آفت می‌تواند کیفیت و کمیت محصول را تا حد زیادی کاهش دهد. برای آشنایی با این آفت و اطلاع از راه‌های مبارزه با آن، مقاله پیش روی را با دقت مطالعه کنید.

سوالاتی که در این مورد برای ما پیش می‌آید:

شپشک واوی پسته چیست؟
چگونه علیه آن مبارزه کنیم؟
در کدام مناطق زیاد است؟
شکل ظاهری آن و نوع زندگی آن چگونه است؟

با شناخت بهتر این آفت و نوع زندگی شپشک واوی پسته می‌توان بهتر با آن مبارزه کرده و باغات خودمان را در برابر آن حفظ کنیم.

امیدوارم این مقاله جامع و کامل باشد تا مورد رضایت شما عزیزان واقع شود.

شپشک پسته

به طور کلی شپشک‌ها جزو حشراتی هستند که جنس ماده آن قادر به پرواز نیستند.

آن‌هایی که قادر به پرواز نیستند بیشتر روی قسمت‌هایی از درخت ساکن و چسبیده‌اند.

اگر در منطقه‌ای این آفت زیاد شود باید بر علیه آن‌ها اقدام لازم کرد.

این گونه دارای دو فرم یا زیر گونه است. نام آن‌ها l.pistacia typical و l.pistacia pistacicola می‌باشد.

فرم typical معمولا روی برگ‌ها و شاخه‌های جوان زندگی می‌کنند.

فرم pistacicola روی شاخه‌های قوی و بزرگ درخت پسته زندگی می‌کنند.

در حال حاضر شپشک واوی در بیشتر مناطق کشور تعداد کم و متعادل وجود دارند و تنها کمی از مناطق جمعیتشان زیاد است که نیازمند توجه و کنترل باغداران عزیز است.

می‌توان گفت که این شپشک در بیشتر مناطق کشور وجود دارد.

مشخصات و شکل ظاهری شپشک واوی پسته

برای شناسایی این آفت درجه ۲ و ۳ پسته، به نکات زیر توجه کنید:

رنگ گونه ماده شپشک سر واوی پسته قهوه‌ای روشن است.
کناره‌های شپشک روشن‌تر است.
طول آن 4/2 تا 0/3 میلی‌متر است.
پوسته سن اول زرد می‌باشد و پوسته سن دوم قهوه‌ای تیره است.
سپر پوپاریوم حشره نر باریکتر از سپر ماده است.
رنگ سپر پوپاریوم حشره نر روشن‌تر از ماده می‌باشد.
شکل ظاهری بدن حشره ماده بیضی شکل مایل به گلابی است و رنگ آن زرد شکری است ولی سر و شکمش مایل به نارنجی است.
پیژیدیوم بزرگ و کوتاه که عرضش از طول آن بیشتر است.
طول تخم 0/27 و بیش از دو برابر عرض آن است.
پوره سن اول به طول 0/40 تا 0/44 و عرض 0/16 تا 0/20 میلی‌متر است.
زرد رنگ است که در ابتدا متحرک و شاخک‌های آن 5 مفصلی است.

زیست‌شناسی آفت شپشک پسته

آفت در سال دو نسل دارد.

این آفت فصل سرد زمستان را به صورت ماده بالغ در زیر سپر به سر می‌برد.

در ماه آخر سال (اسفند ماه) تخم‌های این آفت را می‌توان دید.

تعداد تخم‌های این آفت 60 تا 70 عدد می‌باشد.

رنگ تخم‌ها سفید است.

این تخم‌ها در شرایط آب و هوایی مانند کرمان در دهه سوم فروردین ماه تفریخ می‌شوند. در استان‌های سرد کشور مانند اصفهان و قزوین به ترتیب در اوایل و اواسط اردیبهشت ماه همزمان با زمانی که درختان میوه جوانه می‌زنند تفریخ می‌شوند.

پوره‌ها به سمت شاخه‌هایی که تازه جوانه زده‌اند می‌روند.

پوره‌ها از شیره شاخه‌های تازه جوانه زده تغذیه می‌کنند و همزمان به ترشح سپر می‌پردازند.

سپر سن اول = بسیار ضعیف است و در همان دوسه روز اول ظاهر می‌شوند.

سپرهای سنین دوم و سوم = ضخیم‌تر و محکم‌تر هستند.

حشره کامل این آفت در منطقه‌های کرمان از دهه سوم اردیبهشت فعالیت خود را آغاز می‌کنند.

پوره‌های این نسل بیشتر روی خوشه‌ می‌روند و در آخر خوشه مستقر می‌شوند.

زمانی که جمعیت این آفت روی درخت میوه زیاد شود، این باعث می‌شود که مغز میوه پسته تشکیل نشود ولی بخش رویه پسته (پوست رویه و پوست زیرین) تا زمان برداشت رشدش ادامه دارد.

میوه‌های سالم هم نمی‌رسند و خندان نمی‌شوند. اما اگر جمعیت آفت‌ها روی میوه زیاد نباشد تاثیری روی رشد مغز پسته ندارد.

در این آفت سپر حشره ماده شکلش گرد بوده و رنگ تخم‌ها بنفش است و پوره‌ها قهوه‌‍‌‌‌ای است.

زمستان گذرانی شپشک پسته

زمستان گذرانی این حشره به این گونه است که حشره ماده بالغ روی تنه و شاخه اصلی درخت می‌باشد.

در آخر زمستان و اول بهار در زیر سپر تخم‌ریزی می‌کنند.

پوره‌ها بعد از خارج شدن از زیر سپر به آرامی روی تنه و شاخه‌های اصلی حرکت می‌کنند و بعد از یافتن محل مناسب برای تغذیه خرطوم را داخل پوست درخت فرو می‌کنند و از شیره آن تغذیه می‌کنند.

بعد از مدت کوتاهی سپر که دایره‌ای شکل است ظاهر می‌شود.

درخت در برابر تغذیه‌ای که می‌خورند واکنش نشان می‌دهند و در اطراف خرطوم حشره لایه‌های چوبی ساچمه‌ای ترشح می‌کنند. این ترشح در تنه و پوست شاخه‌های اصلی برآمدگی به وجود می‌آورند که بعد از سال‌ها می‌توان آن‌ها را مشاهده کرد.

تعداد دقیق نسل مشخص نیست.

زمان خارج شدن پوره‌ها و کنترل آن‌ها در بهار با آفت شپشک واوی پسته مطابقت دارد.

این آفت روی درختان سیاه ریشه مانند گردو هم دیده می‌شود.

کنترل آفت شپشک واوی

معمولا شپشک‌ها به درختانی خسارت می‌زنند که دچار ضعف مواد غذایی هستند و به خصوص درختانی که کمبود پتاسیم و سیلیس دارند بیشتر مورد هجوم و خسارت شپشک‌ها قرار می‌گیرند. پس توصیه می‌گردد از کودهای حاوی پتاس و سیلیس برای افزایش مقاومت و تحمل درخت در برابر شپشک‌ها استفاده گردد.

باوجود سمپاشی‌های زیاد و مکرر هنوز هم تعداد بسیار غنی از دشمنان طبیعی شپشک‌ها را در باغ‌های پسته کشورمان که فعالیت هم دارند را می‌توان دید.

این دشمنان طبیعی شامل زنبورها و شکارگرها می‌باشند.

در متن زیر زنبورها و شکارگرها را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم:

Family aphelinidae

1- Aphytis mytidialis le baron on lepidosaphes pistaciae

2- Azotus chrysomphali ghesq. Hyperparasitoid on l. pistaciae

3- Coccophaqus lycimnia Walker on l. Pistaciae

4- Coccophaqus silvesterii Compere on coccids

5- Coccophagus scutellaris daim. On Coccids

6- Physcus testaceus Masi on Diaspididae

Family Encyrtidae

1- Anabriloepiszellrtedtii West. On coccids

2- Anagryus sp. On Anapulvinaria pistaciae and eulecanium rugulosum

3- Blastithrix sericea (Dalm) on Anapulvinaria pistaciae

4- Diversinervus sp. On Diaspidae

5- Habrolepis dalmani (west.) on melanaspis inopinatus

6- Leptomastix flavus mercet on e.rugulosum

از شکارگرها 8 گونه از خانواده Coccinellidae ودو گونه از خانواده Cybocephalidae T، یک گونه کنه شکارگر، دوگونه بالتوری و 10 گونه تریپس می‌باشد.

با توجه به اینکه دشمنان طبیعی آفات وجود دارند، باید تلاش به این داشته باشیم تا از سم روی درختان پسته کمتر استفاده کنیم تا موجودات مفید حفظ شوند و در اکوسیستم باغ‌های پسته تعادل طبیعی برقرار شود.

اگر زیان وارده شپشک‌ها به باغات از لحاظ اقتصادی زیاد باشد و این را احساس کنیم که نیاز به کنترل شیمیایی دارند، باید در آخر فروردین تا اواسط اردیبهشت ماه، زمانی که بیشتر پوره‌ها از تخم خارج شده‌ باشند، سمپاشی با استفاده از سموم فسفره نفوذی همراه باروغن انجام شود.

چند مورد از سموم فسفره نفوذی عبارتند از:

دیازینون
اتیون
کلروپیرفوس

اتیون یک و نیم تا ۲ لیتر + روغن ولک ۵ تا ۱۰ لیتر در هزار لیتر آب

دیازینون یک و نیم لیتر + روغن ولک ۵ تا ۱۰ لیتر در هزار لیتر آب

زمانی که درخت تقویت شد می‌توان از طریق آبیاری و هرس کردن شاخه‌ها با آفت شپشک واوی پسته مقابله کرد.

مقالات مرتبط

برای آشنایی با آفات پسیل پسته و سرخرطومی پسته به مقالات ما در سایت فارسا ارگانیک مراجعه نمایید.

با سپاس

نویسندگان: فاطمه حسین‌خانی – محمدرضا اخلاقی – آمنه زورمند

تلفن تماس: ۰۲۳۳۳۳۰۳۲۶۶

آفت شپشک واوی پسته – شناسایی، کنترل و مبارزه با آفت