بیماری قارچی ورتیسیلیومی

بیماری قارچی ورتیسیلیومی

بیماری قارچی ورتیسیلیومی یکی از بیماری‌هایی است که میزبان‌های مختلفی داشته و به گیاهانی مانند زیتون و پسته حمله می‌کند. قارچ ورتیسیلیوم (Verticillium) از گروه کوچکی از قارچ‌های (Ascomycete) می باشد. تا کنون بیش از ده گونه از آن شناسایی شده است.

متاسفانه کنترل این بیماری بسیار پرهزینه است و می‌تواند خسارات زیادی بر محصول وارد کند. هیچ کنترل شیمیایی برای این قارچ وجود ندارد و پژوهشگران در جستجوی راه حل مناسب برای کنترل این بیماری هستند.

چرخه زندگی قارچ ورتیسیلیوم

چرخه زندگی این قارچ شامل سه مرحله است:

1- مرحله خفته

2- مرحله بیمارگر

3- مرحله ساپروفیتی

مرحله خفته

در شرایط نامساعد این قارچ می‌تواند از یک سال تا حدود بیست سال در خاک زنده بماند و با مساعد شدن شرایط دوباره شروع به رشد کند.

مرحله بیمارگری

در این مرحله قارچ از طریق ریشه به گیاه وارد شده و گیاه را تحت تاثیر قرار می دهد.

مرحله ساپروفیتی

در این مرحله قارچ همچنان درحال رشد و تکثیر می باشد. طوری که تمام بخش های گیاه را فرا می‌گیرد. هنگامی که گیاه کاملا از بین رفت، در خاک باقی می ماند و ترشحات جدید خود را از سر می‌گیرد.

این بیماری یک نوع بیماری قارچی بوده که در خاک زندگی می‌کند و از طریق ریشه به سیستم آوندی منتقل شده طوری که اجازه نمی‌دهد آب و مواد غذایی به شاخه‌ها برسد.

این قارچ‌ها در 15 تا 30 سانتی متری خاک پیدا می‌شوند، که بعضی مواقع تا عمق 90سانتی متری خاک نیز می‌توانند به زندگی خود ادامه دهند.

این قارچ می‌تواند به 200 نوع از درختان، درختچه‌ها، گل، غلات و سبزیجات آسیب وارد کند.

این بیماری کم کم و آهسته خود را نشان می‌دهد، بیشتر به صورت زردی در یک قسمت از درخت مشاهده می‌شود.

 این قارچ خیلی سریع وارد بافت‌های درخت می‌شود و باعث زردی، سیاه شدگی، پژمردگی، پیچ خوردن برگ‌ها و در نهایت ریختن برگ‌های درخت می‌شود و در آخر درخت می‌میرد.

این بیماری امکان دارد در بهار و پاییز که هوا معتدل هست خودش را نشان دهد.

بیماری قارچی ورتیسیلیومی در اواسط تابستان بروز کرده و در اواخر تابستان شدید می‌شود. متاسفانه بیماری به طور نهفته می‌تواند چند سال در ریشه زنده بماند.

به خاطر شباهت زیادی که این بیماری با بیماری‌های دیگر دارد تشخیص آن دشوار است.

پیشگیری خیلی بهتر از درمان هست مخصوصا در این بیماری، ولی متاسفانه همیشه این امکان وجود ندارد و ممکن است گیاهان و درختان آلوده شوند.

کشاورزان عزیز دقت بفرمایید کنترل این بیماری حتما باید قبل از کاشت انجام شود. مکانی که قرار هست درخت در آن کشت شود، از نظر قارچ‌ها حتما چک شود.

به عنوان مثال در زمین‌هایی که قبلا پنبه و یونجه در آن کشت می‌شده نباید درخت پسته بکاریم.

چون به صورت قطع زمین و خاک آن زمین به ویروس ورتیسیلیومی آلوده هست در نتیجه مبارزه با این قارچ بسیار دشوار است.

بیماری ورتیسیلیومی در درختان پسته

پسته یکی از با ارزش‌ترین محصولات اقتصادی کشور است. این گیاه بیشتر در مناطقی که شور هست کاشته می‌شود.

متاسفانه در سالیان اخیر این نوع قارچ به درختان پسته خسارات فراوانی وارد کرده است.

نشانه ها و علائم این قارچ

در اواخر بهار یا تابستان، کم کم و آهسته خود را نمایان می‌کند. به طوری که یک یا چند شاخه درخت برگ کاملا رنگ پریده می‌شوند، تعداد برگ‌ها کمتر شده و در انتهای سرشاخه جمع می‌شوند، رشد کافی ندارند.

برگ‌ها پیچ خورده و پژمرده می‌شوند، به طوری که اگر شاخه را جدا کنیم در آوندهای آن رگه‌های سیاه رنگ به چشم می‌خورد. درختانی که شدیدا به این قارچ مبتلا شده‌اند در آخر می‌میرند.

کشاورزانی که قصد کاشت نهال درخت پسته دارند، حتما از سلامت زمین اطمینان حاصل بفرمایند، چون مبارزه با این قارچ بسیار دشوار است. معمولا این قارچ در درختانی که کمبود پتاسیم دارند، شدیدتر است.

ما با کمک نعمت خورشید می توانیم زمین و خاک را ضدعفونی کنیم.

حتما شاخه‌های آلوده را جدا کنیم، حتی درختانی که کاملا آلوده شده‌اند و تاج آن‌ها هم درگیر شده کامل از خاک بیرون کنیم. این نکته را درنظر داشته باشیم، هرگز در جای درخت قبلی و آلوده درخت و نهال جدید کاشت نکنیم.

بیماری ورتیسیلیومی در درختان زیتون

این قارچ در درختان زیتون هم از ریشه وارد درخت شده رشد می‌کند و به آوندها رسیده و در آخر به شاخه‌ها و سرشاخه‌ها می‌رسد.

بیماری قارچی ورتیسیلیومی در درختان زیتون از اواخر فصل زمستان شروع می‌شود و تا فصل بهار طول می‌کشد.

زمانی که هوا گرم می شود این قارچ خود به خود غیر فعال می‌شود، ولی ازبین نمی‌رود، تا 15سال هم زنده می‌مانند.

کشاورزان محترم هم اکنون می‌خواهیم چند نمونه از علائم این قارچ درختان زیتون را برای شما عزیزان توضیح دهیم:

در فصل بهار دقیقا همان زمانی که درختان شکوفه می‌دهند، برگ‌ها کم کم به سمت داخل پیچ می‌خورند و رنگ سبز زیبای خودرا از دست می‌دهند. رنگ آن‌ها قهوه‌ای شده و شروع به ریزش می‌کنند.

اوایل یک یا چند شاخه درگیر شده و خشک می‌شوند تا اینکه تاج درخت یا کل خشک می‌شود. این موقع هست که کل درخت کلا از بین رفته است و درخت به طور حتم مرده است.

در صورتی که کل درخت از بین نرفت، موقع سرد شدن هوا قارچ دوباره فعال می‌شود و شروع به تکثیر می‌کند تا مرگ کامل درخت برسد.

عزیزان دقت بفرمایید اگر یک شاخه از درخت را ببرید و پوست آن را بکنید، متوجه می‌شوید که آوندهای آن تغییر کرده‌اند.

شما برای اطمینان بیشتر می‌توانید یک نمونه را به آزمایشگاه کشت ببرید. بعد از اطمینان از وجود قارچ باید با آن مبارزه کنیم.

اولین راه مبارزه هرس کردن شاخه‌های آلوده هست، عزیزان دقت بفرمایید با هرس کردن نمی‌توان قارچ را کنترل کرد. چون که محل زندگی قارچ در ریشه هست حتی با قارچ‌کش هم از بین نمی‌روند.

پس بهترین راه کنترل این قارچ این است که ما باید قبل از کاشت درختان از سلامت خاک مطمئن شویم.

قبل از کشت حتما زمین را به کمک نور آفتاب ضدعفونی کنید. بدین صورت که اول زمین را با عمق زیاد شخم بزنیم. علف‌ها و گیاهان هرز را حتما از بین ببریم، خاک را آبیاری کنیم، سپس روی خاک را با پلاستک محکم بپوشانیم و روی قسمت‌هایی از آن خاک بریزیم که پلاستیک به هیچ وجه حرکت نکند.

این پلاستیک‌ها حتما باید 6 تا 8 هفته روی خاک بمانند و حتما نور خوشید به طور مستقیم به آن‌ها بتابد تا خوب ضدعفونی شوند.

تدخین خاک نیز یک روش دیگری ولی متاسفانه هزینه بر هست و صد در صد قارچ را از بین نمی‌برد.

مقالات مرتبط

برای کسب اطلاعات راجع به آفت پسیل زیتون، مقاله مربوطه در سایت فارسا ارگانیک را مطالعه فرمایید.

راه‌های درمان ورتیسیلیوم

یکی از بهترین راه‌های پیشگیری و درمان این بیماری تقویت درخت و تغذیه مناسب می‌باشد.

کودهای جدید تحت عنوان کود- سم یا کود- دارو به درمان بیماری و کاهش آن کمک شایانی می‌کنند. در ذیل به معرفی دو نمونه از این کودهای موثر می‌پردازیم.

• فسفیت پتاسیم: این ترکیب به صورت سیستمیک در گیاه حرکت کرده و ضمن تغذیه گیاه باعث افزایش گیاه به بیماری‌ها و آفات می‌گردد.
• سیلیکات پتاسیم: با افزایش ضخامت دیواره سلولی به افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات و بیماری‌ها کمک شایانی می‌نماید.

با سپاس

نویسندگان: الهه صادقی- محمدرضا اخلاقی- آمنه زورمند