آفت کرم سفید ریشه

آفت کرم سفید ریشه

یکی از آفات بسیار خطرناک دیده شده در مزارع و باغات، آفت کرم سفید ریشه می‌باشد. این آفت در بسیاری از موارد باعث خشک شدن درختان و گیاهان می‌شود. برای آشنایی کامل با این آفت مقاله را با دقت مطالعه کنید. در این مقاله به طور کامل راجع به این آفت و راه‌های مبارزه با آن توضیحاتی آورده شده است.

 

سوالات متعددی که در مورد این آفت مطرح است:

• شکل ظاهری حشره و اندازه آن؟
• طرز خسارت کرم سفید ریشه چگونه است؟
• میزبان کرم سفید ریشه چه گیاهانی می‌باشد؟
• فرق میان حشره نر و ماده چیست؟

 

 

این کرم‌ها از لحاظ رنگ، اندازه، عادت و رفتار زندگی با هم بسیار تفاوت دارند.

شکل بدن آن‌ها معمولا درشت ضخیم و بیضی برآمده می‌باشد.

لارو‌های (کرم) این حشره بدنی خمیده و قوسی شکل دارند که به کرم‌های سفید ریشه معروف‌اند. این حشره در بیشتر مناطق ایران وجود دارد.

 

میزبان‌های کرم سفید ریشه

این حشره از ریشه گیاهان مختلف (تقریبا همه گیاهان) تغذیه می‌کند، چند مورد از این گیاهان عبارتند از:

• گیلاس
• گلابی
• سیب
• به
• سیب زمینی
• هلو
• گوجه
• آلو
• کدو
• لوبیا سبز

 

عمده خسارت این حشره به درختان میوه و سایر نباتات زراعی وارد می‌شود.

حشره کامل کرم سفید ریشه (سوسک زردآلو – آلو رسانک – اریک قیزاردان) نامیده می‌شود.

 

 

میزبان و طرز خسارت آفت کرم سفید ریشه

یکی از آفات همه چیز خوار است و به ریشه و طوقه عده زیادی از گیاهان از جمله درختان میوه – درختان جنگلی- گیاهان زراعی و نباتات زینتی و چمن حمله می‌کند.

لاروهای حشره به مدت 3 سال در زیر خاک زندگی می‌کنند و بعضی‌ها روی ریشه‌های ضخیم و عده‌ای گیاهان از جمله ریشه درختان جمع می‌شوند.

لاروها دهان ساینده (جونده) قوی دارند که با استفاده از دهان خود از پوست ریشه و طوقه و حتی قسمت‌های سطحی چوب در زیر خاک تغذیه می‌کنند. با این کار ارتباط بین ریشه و تنه را قطع می‌کنند.

با توقف جریان شیره نباتی گیاه به زودی زرد و خشک می‌شود و اینکه باعث قطع ریشه‌های درخت می‌شوند. درخت آسیب دیده استحکام خود را در درون خاک از دست می‌دهد و به راحتی لق و کنده می‌شوند.

حشرات کامل آفت از برگ و جوانه درختان میزبان تغذیه می‌کنند و شدت زیان وارده را بیشتر می‌کنند.

در کشور ما این حشره در تمامی استان‌ها وجود دارد!

 

شکل‌شناسی آفت کرم ریشه

در ادامه با شکل و اندازه این آفت خطرناک به طور کامل آشنا خواهید شد.

 

اندازه

طول حشره کامل حدود 30 تا 40 میلی‌متر است و عرض آن تقریبا 20 میلی‌متر می‌باشد.

 

 

رنگ

رنگ عمومی آنها قهوه‌ای تیره یا سیاه است که توده‌هایی از پولک‌های صدفی رنگ روی آن‌ها را پوشانده است. این پولک‌ها به صورت نوار یا لکه‌های سفید رنگ در پشت سرو سینه و بالپوش‌ها جلوه‌گر هستند.

 

فرق نرو ماده

فرق میان حشره نر و ماده به طور دقیق مشخص است.

بهترین راه تشخیص نر از ماده فرق اول است که شاخک‌های مفصلی در گونه دارای 7 پره یا ورق بیشتر بوده که درموقع حرکت باز و بسته می‌شوند و در گونه ماده این حشره ورق‌ها 5 عدد و کمتر که به صورت سنجاق دیده می‌شوند.

اما فرق دوم نر و ماده این حشره این است که در لبه بیرونی ساقه پاهای جلویی حشره نر 2 دندانه و در حشرات ماده 3 دندانه نسبتا بزرگ دیده می‌شود.

 

لارو کرم سفید ریشه

خسارت اصلی را لارو این حشره وارد می بعضی مواقع دیده شده که به یک ریشه درخت 50 عدد لارو چسبیده است.

لارو این آفت کرم سفید ریشه نام دارد.

جثه بزرگی دارد و قوسی شکل است، پاها و سینه ای نسبتا قوی دارد. رنگ آن سفید است، که شکل ظاهری آن مانند c خمیده است.

پس ازاینکه تغذیه مناسب داشتند و به رشد کافی رسیدند اندازه آن‌ها 80 تا 90 میلی‌متر می‌رسد.

سر لارو حشره قهوه‌ای رنگ است. سر لارو دارای قطعات دهانی ساینده (جونده) با آرواره‌های بزرگ و بسیار قوی می‌باشد که برای بریدن و جویدن ریشه گیاه از آن استفاده می‌کنند.

 

 

در آخر شکم لارو بزرگ و متورم بوده و روی آخرین حلقه نیم شکمی بدن دو ردیف مو دیده می‌شود، که تعداد و طرز قرارگیری این موها در شناسایی گونه‌ها مهم است.

لاروها قبل از اینکه به مرحله شفیرگی وارد شوند در زیر خاک لانه گلی درست می‌کنند و در داخل آن لانه تبدیل به شفیره می‌شوند. بعضی مواقع هم بدون درست کردن لانه به شفیره به شفیره می‌شوند.

 

باید دقت داشت که در داخل خاک و به ویژه در داخل کودهای دامی، خاک برگ، تنه و ریشه پوسیده درختان میوه لاروهایی مانند کرم سفید ریشه ممکن است دیده شود که بعضی‌ها از گونه‌های دیگری هستند که آن‌ها آفت نیستند و تغذیه آن‌ها مواد پوسیده گیاهی می‌باشد.

کرم های سفید ریشه دوره لاروی آن‌ها 2 تا 3 سال طول می‌کشد.

حشرات کامل کرم سفید ریشه بنا به شرایط آب و هوایی منطقه از اواخر بهار و اوایل تابستان ظهور پیدا می‌کنند.

 

زمستان گذرانی

آفت کرم سفید ریشه به شرح زیر زمستان را پشت سر می‌گذارد:

این حشره زمستان گذرانی خود را به صورت لارو می‌گذراند.

حشره ماده پس از تخم ریزی می‌میرد.

تخم‌ها در زیر خاک در عمق 7 تا 10 سانتی‌متر هستند.

دوره جنینی حشره 2 تا 3 هفته و در مناطق سردسیر تا 35 روز طول می‌کشد.

سپس دستجات 6 تایی تخم تفریخ می شود و لاروها وارد خاک می‌شوند.

لارو های سنین اول جثه کوچکی دارند که نزدیک سطح خاک زندگی می‌کنند.

لاروهای سنین اول از ریشه های سطحی و علف‌های‌هرز تغذیه می‌کنند.

بعد از وارد شدن به سنین بالای لاروی به عمق بیشتری از خاک نفوذ می‌کنند.

در بهار سال دوم یا سال سوم یک لانه گلی برای خود می‌سازند و در داخل آن تبدیل به شفیره می‌شود.

دوره شفیرگی هم 17 الی 24 روز طول می‌کشد. بعد آن دوباره ظهور حشرات بالغ را به دنبال دارد.

 

 

نحوه پیشگیری از این آفت

عامل اصلی آلودگی و گسترش مزرعه، باغ یا گلخانه به کرم سفید ریشه استفاده از کود دامی نپوسیده می‌باشد. لذا استفاده از کود دامی که به خوبی و درستی فرآوری و پوسیده شده باشد نقش مهمی در پیشگیری و کاهش این آفت دارد. توصیه می‌کنم حتما مقاله روش صحیح فرآوری کود حیوانی را به خوبی مطالعه نمایید.

 

مبارزه با آفت کرم سفید ریشه

این آفت در عمق خاک زندگی می‌کند از این جهت مبارزه با این آفت کار بسیار مشکلی است.

1- مبارزه بیولوژیک و میکروبیولوژیک با کرم سفید ریشه

حشرات کامل و بخصوص لاروهای کرم سفید ریشه طعمه تعداد زیادی از شکارچی های طبیعی ازجمله پرندگان و پستانداران هستند.

هنگامی که زمین شخم زده می‌شود این لاروها به سطح خاک منتقل می‌شوند و غذای جانوران شکارچی (پرندگان-پستانداران) می‌شوند.

لاروها مورد حمله میکروارگانیسم قرار می‌گیرند. تک یاخته ای به نام Melolonthae Nosema به عنوان پاتوژن مرحله لاروی این آفت قارچ Metarrhizium anisopliae از کرج گزارش شده است چندین گونه از زنبورهای جنس Thipha ،Scolia وElis بصورت پارازیت خارجی روی بدن لاروهای فلج شده این آفت زندگی می‌کنند.

امروزه از باکتری ieallipop basillus علیه این آفت استفاده می‌کنند که باعث بوجود آمدن بیماری شیری در لاروها می‌شود.

 

 

مبارزه مکانیکی با کرم سفید ریشه

برای مبارزه مکانیکی با کرم سفید ریشه می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:

 

شخم و بیل کاری

در نقاطی که خاک آلوده به لارو باشد به مدت 3 سال آفت در آن خاک می‌ماند.

در فصل گرم اطراف ریشه درختان و نباتات دیگر زندگی می‌کنند.

لاروها در سال اول از ریشه نازک گیاهان گوناگون تغذیه می‌کنند.

در سال دوم و سوم از ریشه اصلی درختان و بوته ها تغذیه می‌کنند.

این عمل باعث می‌شود که درخت یا گیاه از پا دربیاید بنابراین کار مفید این است که اطراف ریشه درختان را بیل‌کاری کنند و شخم عمیق انجام دهند که باعث از بین رفتن تعداد زیادی از لاروهای سنین مختلف می‌شود. این کار باید زمانی انجام شود که لاروها در قسمت سطحی خاک هستند. بهترین موقع برای انجام این کار اواسط بهار و اول پاییز است.

 

 

جمع آوری و انهدام حشرات کامل

برای مبارزه با این آفت شما می‌توانید آفت را در هر کجای باغ که مشاهده کردید، جمع‌آوری کرده و نابود کنید.

 

تکان دادن درختان

در ماه های پرواز حشره کامل در اوایل صبح زمانی حشره کامل بر روی شاخه‌ها در هستند و در سرمای صبح‌گاهی نمی‌تواند پرواز کند پارچه‌ای زیر درختان پهن کنیم و درختان را تکان بدهیم تا حشره روی پارچه بریزد و آن‌ها را جمع‌آوری و از بین ببریم.

 

استفاده از تله‌های نوری

از این جهت که این حشرات جذب نور می‌شوند می‌توان از تله‌های نوری به منظور جذب و جمع‌آوری حشرات نر که تروپیسم مثبت به نور دارند (جدب نور می‌شوند) استفاده کرد.

 

زمان و نحوه مبارزه شیمیایی با کرم سفید ریشه

تعداد زیادی از سموم حشره‌کش که خاصیت تماسی دارند و برای مهار سایر آفت‌ها استفاده می‌شوند، اگر در زمانی استفاده شوند که حشره کامل کرم سفید ریشه وجود داشته باشد، می‌تواند به میزان زیادی این آفت را نیز کنترل کند.

اما در صورتی که در مرحله لاروی این آفت بتوان مبارزه شیمیایی را انجام داد، بهترین تاثیر را خواهد داشت. مخصوصا موقعی که لاروها به تازگی از تخم‌ها بیرون آمده و در لایه‌های بالایی خاک قرار دارند.

هرچند که می‌توان مبارزه با سموم علیه لارو این آفت را در بهار و تابستان انجام داد، ولی بهتر است این استفاده از سم را به زمانی موکول کنیم که تفریخ تخم‌ها به تازگی انجام شده باشد، تاثیرگذاری سموم در این زمان بیشتر از سایر زمان‌ها می‌باشد.

 

 

از آن جایی که هدف اصلی از انجام این مبارزه شیمیایی از بین بردن لاروهای نوزاد سن یک می‌باشد بنابراین با توجه به دوره زندگی آفت لازم است این برنامه در سه سال، 25 تا 30 روز بعد از مشاهده اولین پرواز حشرات کامل در طبیعت، انجام شود.

کنترل شیمیایی به صورت لکه ای و در نقاط آلوده باغ انجام می‌گیرد.

ریختن محلول سمی در محدوده سایه انداز درختان آلوده با سم دیازینون به میزان 2 تا 2.5 لیتر در هزار لیتر آب که بسته به سن و تاج درخت 20 تا 40 لیتر محلول مورد نیاز است.

به این ترتیب که ابتدا زیر سایه انداز درختان آلوده را شخم سطحی می‌زنند تا سم بتواند تا عمق 15 سانتی متری خاک نفوذ کند، سپس آبیاری انجام می‌شود 2 تا 3 روز پس از آبیاری اقدام به محلول ریزی، در سایه‌انداز درخت می‌کنند. پس از ریختن محلول پای درخت یک آبیاری سبک نیز انجام می‌شود. این کار باید 3 سال پشت سرهم هر سال 25 تا 30 روز بعد از ظهور اولین حشرات کامل تکرار شود.

(از گرانول سم دیازینون نیز می‌توان با نظر کارشناس استفاده نمود)

 

 

با سپاس از شما

نویسندگان: فاطمه حسین‌خانی – محمدرضا اخلاقی – آمنه زورمند