آفت زنجره انگور یا زنجره مو

آفت زنجره انگور (زنجره مو) 

آفت زنجره مو یا جیرجیرک دشتی (Psalmocharias alhageos Kol) از مهم‌ترین ‌آفت باغ‌های انگور به شمار می آید. این آفت همچنین به باغ‌های گلابی، انار، به، هلو، سپیدار، ازگیل صدمات زیادی وارد می‌کند.

زنجره انگور دارای سه مرحله زيستی (حشره كامل، پوره و تخم) مي‌باشد که حشره کامل آن به رنگ سبز روشن با چشمان آبی، سیاه و یا قهوه‌ای دیده می‌شود. حشرات کامل دارای بال‌های شفاف و شیشه‌ای هستند.

حشرات بالغ با تخم‌ریزی روی سرشاخه‌ها موجب بازداری فعالیت بافت گیاه و در نهایت سبب خشک و ضعیف شدن سرشاخه‌ها می‌شود. خسارت اصلی توسط پوره‌های آفت که پس از خروج از تخم وارد خاک شده و پس از استقرار بر روی ریشه شروع به تغذیه می‌کنند.

 

زیست شناسی آفت زنجره انگور

آفت زنجره انگور دارای سه مرحله مرحله زيستي (حشره كامل، پوره و تخم) مي‌باشد. اين آفت داراي 5 سن پوره‌گي است و هر 4 تا 8 سال يكبار چرخه زندگي خود را كامل مي‌كند.

پوره سن يک به رنگ صورتي با چشم‌های قرمز بطول 1.8 تا 3 ميلی‌متر، پوره سن دوم به رنگ سفيد فاقد چشم و بطول 8 ميلی‌متر، پوره سن سوم به رنگ سفيد و بجاي چشم دو برجستگي در طرفين سر دارد.

محل اتصال سينه به شكم خميده و طول حشره 15 ميليمتر، پوره سن چهارم به رنگ كرم با چشم‌هاي قهوه‌ای و بطول 23 تا 28 ميلی‌متر و جوانه‌های بال آن مشخص است، پوره سن پنجم به رنگ سبز كم رنگ با چشم‌های قرمز و بطول 23 تا 28 ميليمتر است.

حشره ماده تخم‌هاي خود را بصورت دو ردیف در زير پوست و شاخه قرار می‌دهد و روي آن‌ها را با ترشحات سفید رنگ بدن خود می‌پوشاند. حشرات ماده تخم ریزی بر روی درختان پرشاخ و برگ را به درختان كم شاخ و برگ و ضعیف ترجيح مي‌دهند.

طول دوره جنيني حدود 30 روز است كه پس از آن پوره سن یک ظاهر شده و از روي شاخه به روي خاك مي‌افتد. پوره سن يك به سرعت خود را از لابلاي خاك به ريشه گياهان رسانده و از شيره آن ها تغذيه مي‌كنند که باعث ضعيف و خشك شدن درختان مي‌شوند.

پس از تكميل سنين پورگي (1 ،2 ،3 ،4) ، پوره هاي سن 5 از خاك خارج شده و سپس به درخت يا كلوخه ها چسبيده و حشره كامل در مدت 1 تا 2 ساعت از جلد خارج مي‌شود.

پوره سن يك و دو مستقيماً به ريشه‌هاي فرعي گياه چسبيده و فاقد لانه و محفظه هستند، در حاليكه پوره‌هاي سن 3، 4 و 5 در اطراف ريشه و محل فعاليت خود لانه گلي ساخته و در آن به تغذيه از شيره گياهي مي‌پردازند.

پوره‌ها تا شعاع يك متری از طوقه در اطراف ريشه‌ها مستقر هستند و شرايط كاملاً مرطوب را براي رشد خود ترجيح مي‌دهند. پوره‌ها با گذشت زمان جهت تغذيه از شيره گياه روي يك ريشه لانه هاي متعددی مي‌سازند.

حشرات كامل در ساعات گرم روز مقداري از شيره گياه تغذيه كرده و سپس جفت‌گيری و تخم گذاري می‌كنند.

حشرات پس از جلد شفیرگی معمولا پروازهای کوتاه می‌کنند. پس از ۵ تا ۷ روز جفتگیری کرده و یک الی دو روز بعد تخم گذاری می‌نمایند. دوره زندگی حشرات کامل در طبیعت ۱۱ تا ۱۲ روز می‌باشد.

آفت زنجره مو از اوایل خرداد تا اواخر شهريور بتدريج ظاهر مي‌شوند اما اوج ظهور آن‌ها در تيرماه مي‌باشد.

ميزان خسارت آفت زنجره توسط حشرات كامل و پوره‌ها در باغ‌ها به طور متوسط 40 تا 50 درصد كل محصول در سال مي‌باشد.

فعاليت و خسارت اين آفت در زمين‌هايي كه عمق خاك آن‌ها كم است، زيادتر است. ميزان فعاليت آفت زنجره در خاك، مستقل از خصوصيات شيميايي خاك است.

 

علائم ظاهری خسارت زنجره مو

از جمله علائم ظاهری خسارت زنجره انگور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش ارتفاع گیاه، اندازه و زردی برگ‌ها
2. کاهش اندازه و تعداد خوشه‌ها و حبه‌‌های انگور
3. خشکیدگی و شکسته شدن سر شاخه‌ها
4. وجود برآمدگي ها بر روی سرشاخه‌ها بر ار تخم ریزی حشره
5. وجود سوراخ هایی درخاک پای درخت
6. به گوش رسیدن سر و صدای زیاد در باغ که نشان از وجود آفت و آلودگی است

 

پیشگیری و مدیریت آفت

در مدیریت آفت، ابتدا باید روی حذف حشرات کامل متمرکز شد. اگر در طی دو هفته مرحله زندگی حشرات بالغ نتوان عملیات پیشگیری و کنترل را انجام داد، وارد مراحل بعدی یعنی جلوگیری از تخم‌ریزی، جلوگیری از ورود پوره‌ها به خاک و در نهایت کاهش و یا حذف جمعیت

 

پوره‌های درون خاک می‌شود

یکی از اقداماتی که می‌تواند در مقابله با این آفت به باغ‌داران کمک کند، مدیریت صحیح باغ در فصل داشت و برداشت است که این مدیریت صحیح نیز در گرو افزایش آگاهی کشاورزان است.

 

کنترل زراعی آفت زنجره مو

از راه‌های زیر می‌توان به منظور کنترل زراعی آفت استفاده کرد.

آماده‌سازی بستر مناسب کشت

خاک‌های سبک و شني ، آب و كود را در سطح خاك نگه نمي‌دارند لذا ريشه هاي سطحي در سطح خاك ايجاد نمي‌شوند در نتيجه دسترسي پوره‌ها به ريشه ديرتر صورت مي‌گيرد و تلفات طبيعي زيادتري به آن‌ها وارد مي‌شود.

اين خاك‌ها براي ايجاد دالان خروجي توسط پوره‌هاي سن 5 و همچنين تهيه لانه تغذيه اي براي پوره‌هاي سن 3 به بعد نامناسب بوده و دالان سازي توسط پوره‌هاي آفت در اين خاك‌ها به سختي انجام مي‌شود.

از طرفي در اين خاك‌ها شكاف‌هاي عميق تا سطح ريشه ديده نمي‎شود، در نتيجه پوره‌ها به راحتي نمي‌توانند خود را به ريشه رسانده و روي آن‌ها مستقر مي‌شوند.

 

پیوند واریته‌های مرغوب روی پایه‌های مقاوم

ارقام مقاوم به آفت به ترتیب (ارقام غوره آب، ياقوتي، شاهرودي، مهديخاني (مهرگان)، صاحبی، فخری و عسگري (بي دانه) می‌باشد.

 

استفاده از کودهای حیوانی و شیمیایی

از طریق دادن کودهای حیوانی و شیمیایی می‌توان مقاومت درخت را بالا برد. معمولا آفات به درختانی حمله می‌کنند که ضعیف باشند.

 

محلول‌پاشی با كودهای مايع

محلول پاشي براي افزايش ميوه دهي يك نوبت در اواخر پاييز و يك نوبت هنگام متورم شدن جوانه‌ها در بهار طبق فرمول زير انجام شود (فروت ست) در زمستان براي هر درخت بارده با فرمول زير چالكود انجام گيرد.

براي چالكود مقادير كودهای شيميايی با كود حيواني مخلوط شده و در چاله‌هايي كه به قطر و عمق نيم‌متر در سايه انداز درختان و در مسير آبياری ايجاد مي‌شود ريخته شده و فقط 5 سانتيمتر روی چاله را با خاک می‌پوشانيم.

از مخلوط كردن خاک با مخلوط كودها جلوگيری شود. در فصل بهار 3 هفته بعد از ريزش كامل گلبرگ‌ها تغذیه با كود كامل ميكرومیکس انجام شود.

 

شخم و پابيل كردن زمين برای کنترل زنجره انگور

شخم و پابيل كردن زمين با هدف تخریب دالان‌ها، آسیب به پوره‌ها و در معرض قرار گرفتن آن‌ها برای شکار و تغذیه پرندگان

 

مدیریت و سوزانیدن علف‌های هرز باغ 

به منظور حذف علف‌های هرز حاوي تخم آفت و جلوگيری از دسترسی پوره‌ها به ريشه

 

نحوه تربيت و هرس

در صورتی که درخت مو به صورت خوابيده تربیت شود باعث ایجاد رطوبت و پناه‌گاهي برای حشرات كامل زنجره مو می‌‎شود، بنابراین ترببيت ايستاده علاوه بر پيشگيری از بيماري‌های قارچی، موجب سهولت عمليات باغبانی، خشک ماندن سطح خاک و مشخص شدن بهتر شاخه‌های حاوي تخم می‌شود.

 

حذف سرشاخه‌های آلوده به زنجره مو

حذف سرشاخه‌هایی که به تخم‌ریزی زنجره‌ها در بهار و سوزانیدن آن‌ها

 

آبیاری منظم (کاهش کمیت آب آبیاری و افزایش دفعات) 

آبياري سطحی باعث افزایش ريشه درختان در سطح خاک می‌شود در نتيجه دسترسی پوره‌های سن اول آفت به ريشه‌ها افزایش پیدا می‌کند. بنابراين آبياري درختان بايستی به ميزان كافی و به طور منظم انجام شود.

آبياري در هنگام اوج خروج پوره‌هاي سن 5 آفت باعث تسهيل در دالان‌سازی و خروج آسان‌تر آن‌ها از خاک می‌شود. لذا توصيه می‌شود در صورت امكان قبل و بعد از اين زمان (دهه اول و دوم تيرماه) آبياری بطور محدود انجام شود.

 

یخ آب زمستانه

می‌توان با انجام یخ آب زمستانه با هدف خفگی و کاهش پوره‌ها در زمستان

 

سیلیکات پتاسیم

محلولپاشی سیلیکات پتاسیم به مقدار 3 لیتر در هزار لیتر آب، می‌تواند تا حد زیادی کمک‌کننده باشد.

 

محلول‌پاشی سم

به منظور کنترل پوره‌های سن یک زنجره از سم ايميداكلوپرايد (كونفيدور) همراه آبياري و در كل سايه انداز درخت استفاده مي‌شود.

 

تکرار كنترل آفت

به دليل طول دوره يك نسل آفت باید کنترل آفت را تکرار کرد.

 

کنترل شیمیایی آفت زنجره مو

سم‌‌‌پاشی می‌تواند در سه مرحله سم‌‌‌پاشی پای بوته‌های مو، سم‌‌‌پاشی سطح خاک در موقع خروج شفیره‌ها از زمین، سم‌‌‌پاشی علیه زنجره‌های بالغ روی درختان میزبان صورت بگیرد.

سموم قابل استفاده شامل سموم مالاتیون و دیازینون و دورسبان به صورت محلول‌پاشی (محلول یک درهزارمخلوط با آب) در خاک به میزان ۲۰ لیتر به ازای هر درخت استفاده شود.

گرانول (۵ یا ۱۰ %) دیازینون و دورسبان به مقدار ۲۰ کیلوگرم در هر هکتار باغ به صورت مخلوط کردن با خاک و آبیاری (کنار زدن خاک سطحی تا عمق ۱۰ تا ۳۰ سانتی متری علاوه بر کمک به حذف فیزیکی و مکانیکی پوره‌ها با بالا بردن تاثیر سم بر پوره‌های موجود در لایه‌های عمقی‌تر خاک کمک می‌کند این کار برای تک درخت‌ها و در باغات با سطح کم، روش مکمل موثری است .

سم کونفیدور یا ایمیداکلوپراید به میزان ۲۰ سی سی با ۱۰ – ۴۰ لیتر آب برای هر درخت البته همراه با کنار زدن خاک پای درخت نیز موثر است.

 

برای خرید نهال انگور می‌توانید از طریق سایت فارساارگانیک اقدام نمایید.