آفت تریپس پسته
تریپس پسته حشره کوچک بالدار و بدون بال زرد رنگی هستند که به آنها بال ریشک داران نیز گفته میشود.
تریپس یک آفت تخم ریز و مخروطی شکل با بدنی به طول ۱ تا ۳ میلی متر هستند و دارای شکمی باریک، دو جفت بال بلند و ریشک دار و شش پا میباشند.
تریپس از دو کلمه تیسانو (Thysano) به معنی ریشک و کلمه پترا (petera) به معنی بال تشکیل شده است. دوران زندگی این آفت شامل 4 مرحله تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ میباشد.
لارو این حشرات قدرت مکندگی دارد ولی این تریپسها در دوران شفیرگی درون خاک به سر میبرند و از بین بردن این شفیرهها با استفاده از کنترل بیولوژیکی و شیمیایی و حشره کشها کار بسیار دشواری است.
این حشرات در باغها و گلخانهها دیده میشوند. این آفت گیاه خوارند و با ایجاد زخم و خراشهایی بر روی میوه، گل و برگها و مکیدن شیره گیاهان سبب آسیب و خشک شدن برگ و ایجاد لکههای زرد رنگ بر روی گلها و در نهایت آسیب به کل گیاه میشود.
گیاهانی مانند پیاز، لوبیا، کدو، بادمجان، فلفل، مرکبات، نخود، خربزه، آفتابگردان، سویا، گوجه فرنگی، کنجد، پسته و غیره مستعد آلودگی به این آفت میباشند.
در اثر حمله این آفت، گیاهان آسیب میبینند و برگها تغییر رنگ داده و سبب تغییر شکل و پیچ خوردگی آنها، ریزش و پژمردگی و ضعف برگها میشود که در نهایت سبب اختلال در رشد و نمو گیاه میشود.
این آفت بیشتر به بافتهای جوان گیاه حمله میکند گلدهی گیاه را مختل کرده و باعث ریزش گلها شده و میوهدهی را کم میکند و سبب کاهش کمیت و کیفیت محصول نهایی نیز میشود.
تقسیم بندی تریپسها
تريپسها به دو دسته توبوفرا (Tubuifera) و ترب رانتیا (Terebrantia) تقسیم میشود. تریپسهایی که جز دسته ترب رانتیا هستند دارای شکمهایی با انتهای مخروطی و تخم ریز هستند و تریپسهای توبوفرا دارای شکمی باریک و لولهای شکل هستند.
از دیگر تفاوت این دو گروه نحوه تخم ریزی است که در دسته تریپسهای توبوفرا حشرات تخم خود را در زیر پوسته درختان قرار میدهند اما در دسته ترب رانتیا تخمریزی در داخل بافت انجام میگیرد. همچنین ترب رانتیا بیشتر به گیاهان گلخانهای صدمه وارد میکند.
تشخیص آلودگی گیاهان با آفت تریپس
این آفت تخمهای خود را در زیر سطح برگ قرار میدهد. همچنین تریپس ماده تخمهای خود را در زیر مدفوع خود پنهان کرده و این کار باعث شده که تخمها با چشم غیر مسلح دیده نمیشوند، به همین دلیل شناسایی و تشخیص این آفت کار بسیار دشواری است.
هنگامی که تریپسها شروع به حرکت میکنند میتوان از کارتهای چسبنده آبی و زرد استفاده کرد.
این تلههای چسبنده درون باغ نصب میشود و با گزارش هفتگی از تعداد تریپسها میتوان تعداد تریپسهای مضر را محاسبه کرد و اقدامات لازم جهت کنترل و مبارزه با آنها را انجام داد.
همچنین با مشاهده جای خراشها و زخمهای ایجاد شده بر روی برگ، گل و غنچهها میتوان به حمله تریپسها پی برد. همچنین اگر کاغذ سفیدی در زیر گل یا برگ قرار دهیم و آنها را تکان دهیم حشرات بر روی کاغذ میریزند.
توجه داشته باشید که با دیگر آفتها و حشرات اشتباه گرفته نشود چون در این صورت مبارزه و کنترل سخت میشود.
آفت تریپس در باغات پسته
یکی از آفتهایی که در باغهای پسته حائز اهمیت است تریپس پسته است. تریپسهایی که به درختان پسته حمله میکند به سه دسته Frankliniella occidentalis، Thrips Pistacia وliothrips yakhontovi تقسیم میشود.
1) تریپس Frankliniella occidentalis
این دسته از تریپسها در کالیفرنیا مشاهده شده و هنگامی که درختان شروع به جوانه زنی میکنند ظاهر میشوند.
این گونه تریپسها بر روی گیاهان برگ باریک و برگ پهن زندگی میکنند و پس از خشک شدن آنها، تریپسها به سمت درختان پسته حرکت میکنند. آنها از جوانههای درخت پسته استفاده می کنند و همچنین با شکاف بر روی پوسته از مغز پسته نیز استفاده میکنند.
2) Thrips Pistacia
این گونه ازتریپسها بر روی گلهای نر فعالیت دارد و موجب آسیب به آنها میشود.
3) liothrips yakhontovi
این گونه از تریپسها بر روی مغز پسته و برگ پسته زندگی میکنند.
به طور کلی جمعیت تریپسها در فصل بهار و اوایل فروردین ماه افزایش یافته و در این فصل شروع به فعالیت میکنند. با گرم شدن هوا و شرایط مساعد در فصل تابستان و در تیرماه جمعیت و فعالیت رو به رشد است.
با کاهش دما در فصل شهریور و با برداشت میوه جمعیت و فعالیت تریپسها کاهش مییابد. همان طور که قبلا ذکر شد، تریپسها در مرحله لاروی زندگی خود از پوست رویی پسته استفاده کرده و در نهایت سبب تغییر و ایجاد لکههایی قهوهای رنگ میکند.
همچنین این آفت با ایجاد زخم میتواند شرایط را برای تولید ماده سمی آفلاتوکسین فراهم کند که بسیار کشنده میباشد.
راههای کنترل و مبارزه با آفت تریپس
همان طور که قبلا به آن اشاره شد تريپسها در مرحله شفيرگي در زیر خاک قرار دارند به همین دلیل کنترل آن توسط مواد شیمیایی و بیولوژیکی بسیار دشوار و غیر ممکن است.
برای مبارزه با تریپسها ابتدا بهتر است نوع آلودگی مشخص شود که حتما گیاه آلوده به آفت تریپس است یا خیر، سپس اقدامات لازم جهت از بین بردن آنها صورت گیرد. زیرا برخی از آفتها و آلودگیها مشابه به یکدیگر هستند.
برخی از انواع تریپسها برای گیاهان مفید هستند زیرا آفتها و حشرات مضر گیاهان را از بین میبرند بنابراین حتما قبل از مبارزه با آنها از نوع تریپس اطلاعات لازم را کسب نمایید سپس مقابله با تریپس مضر را شروع کنید.
برای کنترل تریپسها میتوان از کنترل بیولوژیک و کنترل شیمیایی استفاده کرد.
کنترل بیولوژیک آفت تریپس
کنترل بیولوژیک تریپسها شامل موارد زیر میشود:
- از بین بردن علفهای هرز
- استفاده از توری برای دریچههای تهویه هوا به منظور جلوگیری از ورد تریپس در گلخانهها
- شستشوی گلها و گیاهان با استفاده از صابون باغبانی در صورت مشاهده آفت و تخمها
- جداسازی نواحی آلوده به آفت
- آبیاری منظم و به میزان کافی
- استفاده از کارتهای آبی و زرد با فاصله 15-10 متر مربع (توجه: کارت زرد دو برابر کارت آبی نصب شود).
کنترل شیمیایی
استفاده از حشره کشها باید طوری باشد که کمترین میزان سمیت را برای تریپسهای مفید داشته باشد و آنها را از بین نبرد و از طرفی تریپسهای مضر را کشته و آنها را از بین ببرد. به همین دلیل مبارزه شمیایی با این آفت کار آسانی نیست.
از جمله حشره کشهایی که در کنترل شیمیایی باید از آنها در 3-2 نوبت استفاده کرد شامل موارد زیر میباشد:
- استامی پراید
- دیکلرووس
- ابرون
- افوریا
- موونتو
- اتیون
- کنفیدور
- دلتامترین
- پرمترین
یکی دیگر از آفات مهم پسته، زنجره پسته میباشد. برای مطالعه مقاله این آفت میتوانید از سایت فارساارگانیک استفاده کنید.